Bağışıklık Sistemi Nedir, Nasıl Çalışır, Nasıl Korunur ve Desteklenir?

Bağışık sistemi ya da immün sistem, karmaşık bir hücre, doku ve organ ağından oluşur. Vücudu hasta edebilecek zararlı maddelerden, mikroplardan ve hücre değişikliklerinden korur. Bağışıklık sistemi, çeşitli hücre ve proteinlerin etkileşimi ile çalışan karmaşık ama kusursuz bir savunma sistemidir.

Bağışıklık sistemi, vücuda giren yabancı molekülleri tanıyarak onları kendisine ait olan dokulardan ayrıştırır. Bakteri, virüs, parazit ve mantar gibi hastalığa neden olan patojenlere ve tüm yabancı maddelere karşı savaşır ve onları yok eder. Bağışıklık sistemin görevlerinden biri de, kanser hücresi gibi hücre değişikliklerini tanımak ve onları yok etmektir.

Bağışıklık Sistemi Nasıl Çalışır?

Bağışıklık sistemi herhangi bir sorun olmadığında kusursuz şekilde çalışır ve biz bunun farkında olmayız. Dışarıdan gelen tehditlere karşı savaşarak hayatta kalmamızı sağlar. Temel görevi, zararlı olanları uzak tutmak, yok etmek ya da zararlarını sınırlamaktır.

Bağışıklık sistemi, tüm vücuda yayılan birçok hücre, organ, protein ve doku türünü içerin bir sistemdir. Sistemin düzgün şekilde çalışması, beyaz kan hücreleri, lenf düğümleri, dalak, timüs, kemik iliği, cilt, mide gibi birçok farklı öğeye bağlıdır. Herhangi birinde sorun olduğunda bağışıklık sisteminin işleyişinde de sorun olduğu anlamına gelir.

Bağışıklık sistemi sorunsuz şekilde çalıştığında, hangi hücrelerin vücuda ait olduğunu hangilerinin yabancı ve zararlı olduğunu tanır. Sistem, mikropları ancak maruz kaldıktan sonra tanıyabilir. Bu yabancı moleküllere antijen adı verilir. Vücut, antijenlere karşı antikorlar geliştirir. Antikorlar antijenlere saldırmak, zayıflatmak ve yok etmek için çalışan proteinlerdir. Kısaca sistem, yabancı hücrelere karşı antikor oluşturarak vücudun gelecekte bunlara yeniden maruz kaldığında savaşıp yok etmesini sağlar. Buna immün yanıt adı verilir.

Doğuştan gelen ve edinilmiş olmak üzere iki ana bağışıklık sistemi vardır ve birbiriyle bağıntılıdır. Doğuştan gelen bağışıklık sistemi, herhangi bir sorun olmadığı sürece tüm insanlarda bulunan ve doğumla birlikte sahip olunan bir sistemdir. Buna en iyi örnekler, deri ve sindirim sistemidir. Vücuda giren zararlı madde ve mikroplarla savaşırlar. Edinilmiş bağışıklık sistemi ise antikorları yapar. İnsan vücudu, doğuştan itibaren virüs ve bakteri gibi yabancı maddelerle karşılaşıp savaştıkça edinilmiş bağışıklık sistemi gelişir. Aşılar da edinilmiş bağışıklık sisteminin gelişmesine en önemli katkılardan birini sağlar.

Bağışıklık Sistemini Etkileyen Durumlar Nelerdir?

Sistemin zayıfladığının en önemli göstergeleri olarak sıklıkla hasta olmak, hastalıkların süresinin her zamankinden daha uzun sürmesi ya da soğuk algınlığı, grip gibi enfeksiyonların ağır seyretmesi sayılabilir.

İmmün sistem çoğu zaman sağlıksız beslenme, olumsuz yaşam koşulları, kötü alışkanlıklar, hareketsizlik gibi kolay müdahale edilebilir dış etkenlerden kaynaklı şekilde bozulur. Kimi zaman da alerjiler, otoimmün bozukluklar, HIV gibi enfeksiyonlar, kanser, sepsis ve bazı ilaçların kullanımı, bağışıklık sistemine zarar verebilir.

Bağışıklık Sistemi Nasıl Korunur?

Sağlıklı kalmak için bağışıklık sisteminin işleyişinde herhangi bir sorun olmaması gerekir. Sistemin etkinliğinin azalması ya da zarar görmesi gibi durumlarda vücut savunması da zarar görmüş demektir. Hastalıklara karşı savunma sistemi olarak da tanımlanan bağışıklık sistemini korumak oldukça önemlidir. Tüm vücut fonksiyonları gibi, bağışıklık sisteminin de güçlü kalması için beslenmeye, dinlenmeye ve sağlıklı bir ortama ihtiyacı vardır.

Bağışıklık sisteminin düzgün çalıştığı durumlarda onun önemini anlamak zor olabilir. Sorun yaşamamak için düzgün çalışan bağışıklık yanıtının korunmasına özen göstermek gerekir. Bağışıklık sistemi fiziksel ve ruhsal sağlığın korunması ile korunur. Kötü alışkanlıklardan uzak durmak, varsa bırakmak, sağlıklı bir vücut kitle indeksine sahip olmak, dengeli beslenmek, iyi uyumak, egzersiz yapmak, stres yönetimini öğrenmek ve vaktinde gereken aşıları olmak bağışıklık sistemini korumanın olmazsa olmaz yolları arasında sayılabilir.

Bağışıklık Sisteminizi Güçlendirmeye Yardımcı Olacak 4 Tarif konusunu ele aldığımız içeriğimize bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.

Bağışıklık Sistemi Nasıl Desteklenir?

Çok sık hastalanıyorsanız, iyileşmeniz zaman alıyorsa, yorgun hissettiğiniz anlar çoğunluktaysa bağışıklık sisteminizin desteklenmeye ihtiyacı olabilir. Öncelikle, ilgili sağlık kuruluşuna başvurarak bağışıklık sisteminin çalışmasını engelleyen ya da bozan bir sağlık sorununuz olup olmadığının araştırılması önerilir.

Eğer bağışıklık sisteminin iyi çalışmaması durumu, yaşam tarzınızdan ve beslenme alışkanlıklarınızdan kaynaklanıyorsa işe bunları değiştirmek ve iyileştirmekle başlayabilirsiniz. Hastalıklarla savaşabilmek için uygulayabileceğiniz adımlardan bazıları:

Bağışıklık sistemi adı üzerinde bir sistemdir. Dengeli ve uyum içinde çalıştığı takdirde başarılı olur. Bu nedenle beslenme, uyku, kötü alışkanlıkların terk edilmesi, ruh sağlığının korunması, egzersiz gibi faktörlerin bir arada uyum içinde uygulanması ve iyileştirilmesi gerekir.
Sigara içiyorsanız mutlaka bırakın. Alkol tüketiminizi sınırlandırın.
Sebze ve meyve ağırlıklı olmak üzere çeşit bakımından zengin içeriklerle dolu bir beslenme programı uygulayın.
Mevsim geçişlerinde beslenmenize, uyku düzeninize ve giysi seçimlerinize özen gösterin. Gerektiği durumlarda gıda takviyesi kullanın.
Düzenli egzersiz yapın. Sağlıklı kilonuzu koruyun.
En az 7-8 saat, geceleri uykuda olacak şekilde uyumaya özen gösterin. Uyku kalitenizi iyileştirmek için yatak ve ortam kalitesini arttırın.
Stresi en aza indirmeye çalışın ya da onunla başa çıkmanın yöntemlerini arayın.
Sık sık ellerinizi yıkayın. Gıda hijyenine özen gösterin.
Önerilen aşıları zamanında olmaya dikkat edin.