Bilimin henüz tarımda yer bulmadığı geçmiş zamanlarda, topraktan gelen tüm gıdalar, sadece doğanın onları bize sunduğu vakitlerde tüketilirdi. En iyi şekilde olgunlaştığında yenilen meyve ve sebzeler, doğal olarak bugün yediklerimizin birçoğundan daha lezzetliydi. Lezzet farklılığının diğer sebepleri de ilaç kullanımının ve tohum endüstrisinin bugüne kıyasla çok daha farklı bir yere sahip olmasıydı. Bugüne baktığımızda neredeyse dilediğimiz her an dilediğimiz meyve ve sebzeyi yiyecek imkânlara sahibiz. Peki, bunca teknolojik gelişmenin ve olanağın arasında neden mevsimsel beslenmeye çalışıyoruz. Mevsimsel beslenme neden önemli ve ipuçları neler, bunlara değineceğiz.
Bağışıklık Sistemi Nedir, Nasıl Çalışır, Nasıl Korunur ve Desteklenir? Sorusunu ele aldığımız içeriğimize bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.
Mevsimsel Beslenme Nedir?
En basit şekilde tanımlamak gerekirse mevsimsel beslenme, doğanın kendi akışında, yaşanılan coğrafyada yetişip olgunlaşan mevsim sebze ve meyvelerini tüketmek olarak ifade edilebilir.
Herhangi bir meyve ya da sebze, bulunduğumuz coğrafyanın uzağında, o bölgenin mevsiminde yetişse dahi mevsimsel gıda sınıflandırmasına dâhil edilemez.
Mevsimsel gıda, yerel üreticilerden satın alınan mevsim sebze ve meyvelerini ifade eder.
Neden Mevsimsel Beslenmek Gerekir?
Birçok nedenden dolayı, mümkün olduğunca bölgesel olarak yetiştirilen ve kendi mevsiminde olgunlaşan sebze ve meyveleri tüketmek mantıklıdır. Bu nedenleri okuduğunuzda mevsimsel beslenmek sizin de önceliklerinizden biri haline gelecek.
- Mevsim gıdalarının tadı daha güzeldir. Çünkü tamamen olgunlaştıklarında hasat edilirler. Mevsim sebze ve meyveleri bulundukları bölgede ya da yakın ve ulaşımı kolay bölgelerde satışa sunulduklarından aromalarının en iyi haliyle tüketiciye ulaşırlar.
- Daha çok besin içerirler. Bitkiler besinlerini güneş ışığı ve iyi toprak yoluyla geliştirirler. Yiyecekler mevsimsel olarak hasat edildiğinde tamamen gelişmiş olurlar. Örneğin antioksidan içeren bir meyve mevsiminde daha yüksek antioksidan içeriğe sahiptir. Vitamin ve mineral içerikleri çok daha yüksek ve daha besleyicidir.
- Mevsim sebze ve meyveleri, tüketiciye ulaşana kadar uzun taşıma rotalarında seyahat etmek zorunda kalmama avantajına sahiptir. Bu da çevre kirliliğini ve gereksiz kaynak kullanımını önler.
- Daha ucuzdur. Tasarruflu beslenmek istiyorsanız kesinlikle mevsim sebze ve meyvelerini takip edin. Ulaşım maliyetinin az olması, tarımsal süreçlerin daha ucuz ve basit olması gıdaların daha erişilebilir fiyatlarda satışa sunulmasını sağlar.
- Çevreye duyarlı beslenme anlamına gelir. Mevsim gıdaları, çoğunlukla insan müdahalesi olmadan olgunlaşır. İlaç ya da genetik değişiklik gerektirmez. Ayrıca uzak mesafelerden taşınmadığı için daha az CO2 emisyonu salınımı ve daha az ambalaj malzemesi kullanımı ile çevrecidir.
- Yerel üreticinin desteklenmesi anlamına gelir. Yerel üreticiler, ülkede tarımın en önemli unsurlarıdır. Mevsimsel beslenme, yerel üreticilerin ürünlerinin tüketilmesi anlamına geldiğinden faaliyetlerin ve iyi gıdaya erişimin sürdürülebilir olmasına katkı sağlamış olursunuz.
- İlk başta beslenme anlamında bir sınırlama gibi görünen şey, mevsimlerin değişiminde çeşitliliği yeniden keşfetme fırsatı sunar. Beslenmede çeşitlilik, insan sağlığı için oldukça önemlidir. Ayrıca daha önce hiç tatmadığınız bir sebzeyi tatmanızı sağlayabilir ve yemek pişirmeyi daha keyifli hale getirebilir.
Mevsimsel Beslenmenin İpuçları Nelerdir?
Mevsiminde sebze ve meyve tüketimi küçük şehirlerde nispeten daha kolaydır. Ama büyük bir kentte yaşıyorsanız pazarlara erişimin zorluğu, süpermarketlerin yoğunluğu sizi bu niyetinizden uzaklaştırabilir. Belli başlı ipuçlarını uygularsanız diyetinizde mevsim gıdalarının öncelikli olmasını sağlayabilirsiniz.
Eğer mevsimsel beslenmek istiyorsanız öncelikle hangi ayda hangi gıdaların hasat edildiğini öğrenebileceğiniz kaynaklara ulaşın. Örneğin birçok insan biber ya da patlıcanın tüm yıl yenilebilir olduğunu düşünür. Oysa bunlar yaz sebzesidir.
Bilgi edinmek için interneti kullanın. Hangi ayda ne yenir sorusunun cevabını en iyi alacağınız kaynakların başında bu yola uzun yıllardır emek veren Buğday Derneği gelmektedir. Buğday Derneği’nin sosyal medya hesaplarını takip edebilir, internet sitesini ziyaret edebilirsiniz. Dernek, her ayın başında o aya ait sebze ve meyvelerin listesini sosyal medya hesaplarında, güncel olacak şekilde paylaşmaktadır.
Sıra geldi mevsim sebze ve meyvelerini nasıl ve nereden satın alacağınızı öğrenmeye. Mevsim gıdalarının neler olduğunu bildiğiniz sürece, market ve yerel pazarların çoğundan bu ürünleri temin edebilirsiniz. Satın alırken üretici bilgisini sormayı ihmal etmeyin. Unutulmamalıdır ki geldiği yerin mevsiminde hasat edilmiş olsa da farklı bir ülkeden ithal edilmiş bir sebze, mevsimsel gıda sınıfında yer almamaktadır.
Eğer mevsimsel gıdaların tam olarak menşeinden emin olmak ve bir de organik tarım ile üretilmiş olmalarını istiyorsanız semtinizin ekolojik pazarlarını ya da marketlerin organik reyonlarını ziyaret etmelisiniz. Günümüzde online alışveriş yoluyla da yerel üreticilere ulaşmak oldukça kolaylaşmıştır. İnternette yapacağınız kısa bir araştırma sizi gıdaların yerel üreticilerine ulaştırabilir. Ayrıca fiziki ekolojik pazarları belediyenizden öğrenebilir, bulunduğunuz bölgede yok ise kurulmasını talep edebilirsiniz.
Bağışıklık Sisteminde Doğuştan Bağışıklık ve Edinilmiş Bağışıklık Mekanizmaları Nasıl Çalışır? Sorusunu ele aldığımız içeriğimize bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.
Kaynaklar:
https://www.webmd.com/diet/what-to-know-seasonal-eating#1
https://www.bugday.org/blog/neden-mevsimsel-beslenmeliyiz-hangi-ayda-hangi-meyve-sebze-yetisir/
https://truesport.org/nutrition/seasonal-eating-guide/
https://www.aysetolga.com/gidalari-mevsiminde-tuketmenin-onemi
